Vertalen

In tegenstelling tot de grote allround vertaalbureaus die alle talen en alle specialismen in alle mogelijke formaten en DTP-programma's aanbieden, hebben wij ons sinds de oprichting van ons bureau in 1996 gespecialiseerd in het Russisch. Onze grondige kennis van andere talen, met name die van het Duits en Frans zijn onze vertaalvaardigheden voor het Russisch alleen maar ten goede gekomen. Dit door het simpele feit dat het Russisch in het Nederlandse taalgebied ondervertegenwoordigd is in tegenstelling tot het Engels, Frans en Duits. Zo hebben wij in de loop der jaren eigen terminologielijsten aangelegd van termen die je in geen een enkel Nederlands<>Russisch woordenboek terugvindt en als je ze al kunt vinden zijn de lemma's vaak onvolledig of soms zelfs verkeerd vertaald.

Onze leidraad daarbij is altijd geweest: "Om kwaliteit te kunnen bieden, moeten we ons specialiseren”. Maar zelfs binnen deze tamelijk enge specialisatie in vertalingen Nederlands<>Russisch bestaan er nog uitdagingen genoeg. In het begin meenden we alle vertaalopdrachten aan te kunnen en schaften we gaandeweg alle mogelijke vakwoordenboeken aan van landbouw tot ruimtevaarttechniek en van zonne-energie tot textiel. Inmiddels zijn we de trotse eigenaren van een honderdtal zeer specialistische vakwoordenboeken waar we er in de praktijk misschien 5 dagelijks van gebruiken.

Na een pittige vertaalopleiding waar altijd maar gehamerd werd op de noodzaak tot specialiseren en ruim tien jaar professionele vertaalervaring zijn we tot de conclusie gekomen dat we de meeste expertise hebben opgedaan in juridische vertalingen. Onze opleiding tot gerechtstolk bij de SIGV heeft daar wel aan bijgedragen. Maar zelfs als je je als vertaler beperkt tot louter juridische vertalingen merk je al snel dat er ook daar weer zeer veel uiteenlopende specialismen bestaan, gaande van arbeidsrecht tot octrooirecht en van familierecht tot bestuursrecht. Uiteindelijk hebben we gekozen ons toe te leggen op algemeen juridische vertalingen van contracten, statuten, persoonlijke stukken (zoals verklaringen, geboorteakten, huwelijksakten, overlijdensakten, adoptieakten, etc., huwelijkse voorwaarden, diploma's, CV's, rijbewijzen en soortgelijke stukken) en vertalingen op het gebied van straf-, asiel- en internationaal recht en aanverwante vakgebieden. Maar zelfs in deze voor de vertaalwereld tamelijk luxe positie word je geconfronteerd met terreinen waar je niet helemaal in thuis bent. Zo word je bij het vertalen van contracten en statuten naast het juridische gedeelte beslist geconfronteerd met technische zaken en hetzelfde geldt voor asielgerelateerde stukken waar je geregeld te maken krijgt met medische/psychische zaken. Kortom, als tolk/vertaler dien je als het ware van alle markten (een beetje) thuis te zijn en te beschikken over een zeer brede algemene kennis. Daar werden we tijdens onze studie al keer op keer op gewezen, maar in de praktijk blijkt dat geen overbodige luxe.

Na tien jaar tolken en vertalen durven we te zeggen dat de ideale tolk/vertaler niet bestaat. Het ideaal is een tolk/vertaler die ten minste twee talen tot in de perfectie beheerst en daarnaast bijvoorbeeld ook nog jurist, ingenieur of arts is. Dergelijke duizendpoten bestaan helaas niet of nauwelijks en als ze al bestaan, kennen ze hun prijs.

Maar een goede tolk/vertaler heeft meer nodig dan alleen maar de hierboven omschreven eigenschappen. Het halen van deadlines, consistent, grammaticaal, lexicaal, semantisch en stilistisch correct vertalen zijn een vereiste, maar ook een flinke portie zitvlees en doorzettingsvermogen zijn minstens net zo belangrijk. Daarnaast wordt van een moderne tolk/vertaler ook verwacht dat hij een eigen bedrijf kan runnen met alle administratieve en belastingtechnische bijkomstigheden van dien om nog maar te zwijgen van de meer recente ontwikkelingen op het gebied van CAT-tools zoals bijvoorbeeld Trados, Transit en Déjà-Vu.

Dit alles neemt niet weg dat het vak van tolk/vertaler ook uitermate leerzaam kan zijn. Een ‘slijpsteen voor de geest' zou in deze context dan ook zeker niet misstaan. Maar ook het tegenovergestelde is waar. Meen je na zoveel jaar intensieve (zelf)studie en praktijkervaring het vak écht goed onder de knie te hebben, komt zo nu en dan Socrates' gevleugelde uitspraak "Ik weet dat ik niets weet." toch weer om de hoek kijken. Op zich niks mis mee, want zo blijf je scherp.